Σε συνέχεια προηγούμενου άρθρου του που δημοσιεύτηκε προ μηνός ο Διευθύνων Σύμβουλος της Logiscoop Pansyfa κ. Κωνσταντίνος Δούνας αυτή τη φορά εστιάζει στις σημαντικές εξελίξεις που υπάρχουν στο χώρο που ο ίδιος κινείται, στο φάρμακο και πιο συγκεκριμένα στη διανομή και τη διάθεσή του, εξελίξεις που σαφώς αναμένεται να επηρεάσουν, εάν όχι άμεσα, πάντως μεσομακροπρόθεσμα και το μέλλον του φαρμακείου.
Άλλωστε, όπως εξαρχής σημειώνει ο κ. Δούνας αυτός είναι και ο σκοπός του άρθρου. Να προκαλέσει έναν ουσιαστικό διάλογο για το μέλλον του φαρμακείου σ’ ένα υπό διαμόρφωση νέο περιβάλλον, όπου οι νέες τεχνολογίες παίζουν κυρίαρχο ρόλο ανατρέποντας τα δεδομένα στη διανομή και διάθεση του φαρμάκου, του βασικού δηλαδή αντικειμένου ύπαρξης και λειτουργίας φαρμακαποθηκών και φαρμακείων.
Στο πολύ ενδιαφέρον αυτό άρθρο του ο κ. Δούνας, αφού κάνει μία σύντομη αναφορά στις εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών στην αλυσίδα διανομής του φαρμάκου φτάνει στις πιο πρόσφατες επιταχυνόμενες εξελίξεις που έφερε η είσοδος εταιρειών – κολοσσών στη διανομή των φαρμάκων που με όπλο τις νέες τεχνολογίες έχουν διαμορφώσει ήδη ένα νέο τοπίο επηρεάζοντας μάλιστα υπέρ τους κυβερνητικές αποφάσεις και αναφέρεται σε γεγονότα – σταθμούς που αποδεικνύουν τη δυναμική των εξελίξεων. Εξελίξεις οι οποίες, όπως λέει, απειλούν ευθέως το φαρμακείο και τις φαρμακαποθήκες που είναι δύσκολο να ανταπεξέλθουν μπροστά σε αυτό το «τσουνάμι».
Τα ερωτήματα στα οποία καταλήγει ο κ. Δούνας είναι αυτά πάνω στα οποία ο ίδιος, προφανώς πιστεύει ότι θα μπορούσε να χτιστεί μία «γραμμή άμυνας» σε αυτό το πλήρως αυτοματοποιημένο περιβάλλον που ως «Σειρήνα» ηχεί όμορφα στα αυτιά των πολλών, κρύβει όμως πιθανούς κινδύνους που γίνονται ακόμη μεγαλύτεροι, όταν έχουν να κάνουν με το πολυτιμότερο ανθρώπινο αγαθό, την υγεία.
Ακολουθεί το άρθρο:
Το παρόν άρθρο σκοπεύει να περιγράψει την τάση των βαθμιαίων αλλαγών που προκαλούνται από τις νέες τεχνολογίες (4η βιομηχανική επανάσταση όπως αποκαλείται), στον τομέα της διανομής/διάθεσης του φαρμάκου και να προκαλέσει έναν ουσιαστικό διάλογο για τον μέλλον του φαρμακείου. Με δεδομένο ότι τα γεγονότα δεν αντιμετωπίζονται τη στιγμή που εμφανίζονται, είναι σημαντικό να διαμορφώνονται βαθμιαία οι κατάλληλες προϋποθέσεις.
Η είσοδος της Amazon στη διανομή του φαρμάκου σηματοδοτεί την απαρχή των ανατροπών στη διανομή του φαρμάκου από την παραγωγή έως την παραλαβή από τον ασθενή. Οι ανατροπές αυτές βασίζονται στην παράκαμψη των ενδιάμεσων σταθμών της εφοδιαστικής αλυσίδας, δηλαδή το χονδρεμπόριο (φαρμακαποθήκες) και το φαρμακείο. Η χρήση του παραδείγματος της Amazon γίνεται επειδή η εταιρία αυτή αποτελεί κύριο εκφραστή των νέων τεχνολογιών στον κλάδο του φαρμάκου (αν και δεν είναι η μόνη).
Μετά την δεκαετία του ’70, ο ανταγωνισμός στην αλυσίδα διανομής (χονδρεμπόριο) & διάθεσης (φαρμακείο) του φαρμάκου καθορίστηκε από δύο σημαίνουσες παραμέτρους: α) την εφαρμογή της τεχνολογίας/τεχνογνωσίας logistics, όπως διαμορφώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και β) την εξάπλωση του διαδικτύου στο επιχειρείν την δεκαετία του ’90, που έδωσαν τη δυνατότητα κεντρικής διαχείρισης σε επίπεδο συνόλου κράτους. Το γεγονός αυτό σήμανε τη μετάθεση του ανταγωνισμού από το τοπικό πεδίο στο κεντρικό και έλαβε χώρα με την απορρόφηση της τοπικής δραστηριότητας του χονδρεμπορίου φαρμάκου και την ένταξή του στα μεγάλα κέντρα logistics. Τα τοπικά σημεία διατηρήθηκαν μόνο για τη διανομή ενώ οι άλλες δραστηριότητες μεταφέρθηκαν κεντρικά (αγοραστικό κέντρο, λήψη παραγγελίας κ.λπ.).
Έτσι στις αρχές της δεκαετίας του 2000, το 74% περίπου της διανομής του φαρμάκου το κατείχαν τρείς μεγάλες μονάδες logistics, οι GEHE, Alliance και Phoenix (σήμερα κατόπιν εξαγορών McKesson, Walgreens και Phoenix). Στη συγκέντρωση αυτή συνετέλεσαν και άλλοι παράμετροι π.χ. η μείωση του περιθωρίου κέρδους της διανομής & διάθεσης του φαρμάκου ως αποτέλεσμα του περιορισμού των κρατικών παροχών (συρρίκνωση κοινωνικού κράτους).
Αξίζει όμως να παρατηρήσουμε ότι τα γεγονότα είναι αλληλένδετα. Δηλαδή ο περιορισμός των δαπανών από την πλευρά του κράτους στηρίχθηκε στο ότι οι μονάδες logistics είχαν συγκεντρώσει την απαραίτητη τεχνολογία/τεχνογνωσία ώστε να υποστηρίξουν αυτήν την ανάγκη. Το αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο να μην μειωθεί το επίπεδο εξυπηρέτησης των ασθενών αλλά και να βελτιωθεί ως προς την ταχύτητα παράδοσης και τους ποιοτικούς όρους φύλαξης/διακίνησης (Good Distribution Practices).
Πριν την είσοδο της Amazon στη διανομή του φαρμάκου, βασική απειλή για τα φαρμακεία ήταν η αλλαγή στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, με την κατοχή/ λειτουργία φαρμακείων από μη φαρμακοποιούς. Η εξέλιξη αυτή επέτρεπε την είσοδο των μεγάλων μονάδων logistics, οδηγώντας αφενός στη συγκέντρωση/απορρόφηση της τοπικής χονδρεμπορικής δραστηριότητας και αφετέρου στη συρρίκνωση του αριθμού των φαρμακείων, με σημαντικότερη επίπτωση τον περιορισμό των «φαρμακείων της γειτονιάς» στα αστικά κέντρα.
Η επιβίωση και η περαιτέρω ανάπτυξη των μεγάλων κέντρων logistics στη διακίνηση του φαρμάκου προϋπέθετε τη διεύρυνση των υπηρεσιών προς τη βιομηχανία (pre wholesale services) αλλά και την απόκτηση ιδιόκτητων φαρμακείων (καθετοποίηση στη διάθεση και την διακίνηση). Τα μεγάλα κέντρα logistics, πετυχαίνοντας μεγάλες οικονομίες κλίμακος, ήταν οι φορείς άσκησης των πιέσεων για την αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος στα φαρμακεία, με ανταπόδοση προς το κράτος τη μείωση των δαπανών.
Η απάντηση για την επιβίωση και ανάπτυξη του ανεξάρτητου φαρμακείου, όπως φάνηκε από τα φαρμακεία στην Αγγλία, ήταν η διεκδίκηση/επίτευξη της επ’ αμοιβής υπηρεσιών, που είχε σαν αποτέλεσμα τα ανεξάρτητα φαρμακεία να αναπτύσσονται παρά την κρίση. Αντίθετα, τον Μάιο 2019 η αλυσίδα Boots ανακοίνωσε ότι θα κλείσει 200 σημεία μέχρι το τέλος του 2021 (μέχρι σήμερα έχουν κλείσει ήδη τα 138). Την αμοιβή των φαρμακείων για τις υπηρεσίες φροντίδας υγείας έχουν υιοθετήσει και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γερμανία κλπ.
Ας δούμε ορισμένα γεγονότα που συνέβησαν ως αποτέλεσμα της εισόδου των νέων τεχνολογιών, στον τομέα της διανομής/διάθεσης του φαρμάκου. Κύριος εκφραστής τους η εταιρία Αmazon. Χρήζει δε ιδιαίτερης προσοχής και αξιολόγησης, για να γίνει κατανοητό αυτό που θα συμβεί μέσα από αυτό που συμβαίνει ήδη και ποιες είναι οι δυνάμεις που το κινούν.
Από την χρονολογική σειρά των γεγονότων διαφαίνεται η ταχύτητα με την οποία η Amazon εγκαθίσταται στη διανομή/διάθεση του φαρμάκου. Η είσοδός της υποχρεώνει τις κραταιές εταιρίες διανομής του κλάδου σε ταχύτατη ανασύνταξη/συνεργασία/ σύμπτυξη.
Μέσα από τη δυναμική ανάπτυξης σε παγκόσμια κλίμακα καταδεικνύεται ότι οι νέες τεχνολογίες οδηγούν τις εξελίξεις. Πιο συγκεκριμένα, με τη δημιουργία των μεγάλων κέντρων logistics χρειάστηκε μια 20ετία για να διαμορφωθεί ένα νέο status στην αλυσίδα διανομής. Το ουσιαστικό αποτύπωμα της μεταβολής, ως προς τη δομή της αλυσίδας, ήταν η συγκέντρωση του χονδρεμπορίου και του λιανεμπορίου σε συνδυασμό με την αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του φαρμακείου. Διατηρήθηκε δηλαδή η σειρά της εφοδιαστικής αλυσίδας (Φαρμακευτική εταιρία – χονδρεμπόριο- φαρμακείο –ασθενής).
Ωστόσο, με την είσοδο των νέων τεχνολογιών έχουμε ανατροπή της δομής. Οι νέες τεχνολογίες διαρρηγνύουν το status που είχε διαμορφωθεί με την είσοδο της τεχνογνωσίας / τεχνολογίας logistics ενώ παράλληλα παρακάμπτουν το χονδρεμπόριο και τα φαρμακεία. Όπως φαίνεται από τη συνεργασία των φαρμακευτικών εταιριών με την Amazon, οι νέες τεχνολογίες είναι τόσο «ελκυστικές» που κάνουν τις εταιρίες να «αδιαφορούν» για το χονδρεμπόριο/φαρμακαποθήκη και το φαρμακείο.
Οι νέες τεχνολογίες ανατρέπουν βέβαια και το status σε όλες τις πτυχές της πολιτικό-κοινωνικό-οικονομικής ζωής. Η κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην οικονομία και κατ’ επέκταση στο πολιτικό πεδίο έχει ως όχημα τις νέες τεχνολογίες. Οι δύο αυτές δυνάμεις έχουν την διαπραγματευτική ισχύ για να προκαλέσουν και τις ανάλογες αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο των κρατών. Έτσι, τα κράτη εκ των πραγμάτων χάνουν τη διαπραγματευτική ισχύ που είχαν στο παρελθόν για τη διατήρηση των ισορροπιών μεταξύ κοινωνίας και αγορών (οικονομίας) στο εσωτερικό τους.
1 Στοιχεία από την κατάταξη των 500 μεγαλύτερων εταιριών παγκοσμίως
Στον παραπάνω πίνακα φαίνεται η ταχύτατη ανάπτυξη της Amazon έναντι του χονδρεμπορίου στο χώρου του φαρμάκου και των φαρμακευτικών εταιριών. Το πλεονέκτημα της Amazon είναι ότι εξ’ αρχής έχει δομηθεί στο περιβάλλον των νέων τεχνολογιών, είναι δηλαδή «η ίδια οι νέες τεχνολογίες». Οι ικανότητες/δεξιότητες (capabilities) που συγκροτούν τον πυρήνα παραγωγής ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος (core competence) ώστε να υπάρχει ένα συνεχές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα (sustainable competitive advantage) υπάρχουν στη φύση της λειτουργίας της Amazon.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τα κέντρα logistics στο χονδρεμπόριο του φαρμάκου, των οποίων οι υποδομές είναι εγκατεστημένες στο «φυσικό» περιβάλλον (με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε διαδικασίες τεχνογνωσία, κουλτούρα κλπ) και πρέπει να εισάγουν τις νέες τεχνολογίες από τρίτους (επιπλέον κόστος). Δηλαδή, τα κέντρα logistics στο χονδρεμπόριο του φαρμάκου αδυνατούν να συγκροτήσουν ένα συνεχώς ανανεώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και να ακολουθήσουν την Amazon. Θα πρέπει να επενδύσουν για να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον ενώ ακόμη δεν έχουν αποσβέσει τις προηγούμενες επενδύσεις τους, λόγω του μικρότερου περιθωρίου κέρδους (δραστηριότητα ώριμης αγοράς). Αντιθέτως οι επενδύσεις της Amazon αποσβένονται σε συντομότερο χρόνο λόγω της υψηλής κερδοφορίας (δραστηριότητα αναπτυσσόμενης αγοράς).
Δεν πρέπει να παραβλέψουμε βέβαια ότι η Amazon συνάπτει επιχειρηματικές συνεργασίες κατευθείαν με τα κράτη και τις φαρμακευτικές εταιρίες σε κρίσιμους τομείς ενδιαφέροντος τους, άρα κατέχει/διατηρεί ισχυρότερη διαπραγματευτική δύναμη προς αυτούς, έναντι των κέντρων logistics/χονδρεμπορίου.
Αν την προηγούμενη περίοδο η απειλή εστιαζόταν στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των φαρμακείων, την περίοδο αυτή η απειλή αφορά την υπόσταση του φαρμακείου ως προς τη δραστηριότητα της διάθεσης των φαρμάκων. Αντίστοιχα απειλείται και η ύπαρξη του χονδρεμπορίου με την παράκαμψη του φαρμακείου και την κατευθείαν πρόσβαση της Amazon στον ασθενή.
Η μοίρα του χονδρεμπορίου είναι ταυτισμένη με αυτή του φαρμακείου. Το χονδρεμπόριο του φαρμάκου, ιστορικά έκανε την εμφάνιση του όταν αφαιρέθηκε η παραγωγή του φαρμάκου από το φαρμακείο. Ποιος θα είναι λοιπόν ο λόγος ύπαρξής του, όταν η ηλεκτρονική συνταγή από τον γιατρό θα μεταφέρεται άμεσα στα κέντρα logistics της Amazon και στη συνέχεια κατευθείαν στον ασθενή;
Στην προβληματική μας θα πρέπει να συμπεριλάβουμε και την αυτοματοποίηση της αλυσίδας των εσωτερικών λειτουργιών των κέντρων logistics της Amazon: παραλαβή προϊόντων και συλλογή/συσκευασία παραγγελίας με πολύ περιορισμένη έως καθόλου συμμετοχή ανθρώπινου δυναμικού. Η παράδοση της παραγγελίας στον ασθενή θα γίνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα με αυτοκίνητο χωρίς οδηγό.
Θα πρέπει να διερωτηθούμε:
Πριν διαπραγματευτούμε τα ανωτέρω ερωτήματα και ποια στρατηγική θα πρέπει να χαράξει ο κλάδος, σε επόμενο άρθρο, πρέπει να προσμετρήσουμε ότι:
Υποσημειώσεις:
1.Το ενδιαφέρον των μεγάλων ευρωπαϊκών κέντρων logistics αποτυπώνεται στην Ελλάδα με την συνεργασία της Alliance το 1996 με ελληνική εταιρία. Η Celesio από την πλευρά της εκδήλωσε και αυτή ενδιαφέρον κάνοντας επαφές με εταιρίες του κλάδου.
2.Η Amazon βρίσκεται ήδη στην Ελλάδα και έχει συνάψει συνεργασία με την κυβέρνηση σε τομείς που αφορούν τις υποδομές του διαδικτύου.
Επαναδημοσίευση από το DailyPharmaNews.gr
Cookie | Duration | Description |
---|---|---|
cookielawinfo-checkbox-analytics | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics". |
cookielawinfo-checkbox-functional | 11 months | The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional". |
cookielawinfo-checkbox-necessary | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary". |
cookielawinfo-checkbox-others | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other. |
cookielawinfo-checkbox-performance | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance". |
viewed_cookie_policy | 11 months | The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data. |